Πεταλουδα...

~Η ζωή είναι μια αδιάκοπη εναλλαγή καταστάσεων. Κάθε κατάσταση φέρνει μια αλλαγή, όχι μόνο στις συνθήκες της ζωής μας αλλά και στην ψυχοσύνθεσή μας. Συνήθως, όταν μια αλλαγή βρίσκεται σε εξέλιξη, τείνουμε να σκεφτόμαστε μονάχα το πιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα. Αυτή η σκέψη μας απορροφά και δεν σκεφτόμαστε όσο θα έπρεπε τα όσα συμβαίνουν κατά την διάρκεια, ούτε τι πρέπει ή δεν πρέπει να κάνουμε για να φτάσουμε στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Αυτό έχει ως συνέπεια να μην εκμεταλλευόμαστε ούτε να αντιλαμβανόμαστε στο έπακρο τα διδάγματα που πάντα συνοδεύουν μια αλλαγή, κι έτσι οι ουσιαστικές αλλαγές στην βελτίωση της ψυχοσύνθεσής μας, είναι άσκοπα αργές. 

Επίσης, τείνουμε να εστιαζόμαστε στο φαινομενικά ‘καλό’ ή ‘κακό’ αποτέλεσμα μιας αλλαγής, αγνοώντας ότι καμία αλλαγή δεν είναι πραγματικά κακή. Κάθε αλλαγή είναι ένα δίδαγμα που παραδίδεται άλλες φορές σαν ‘χάδι’ κι άλλες φορές σαν ‘χαστούκι’, αλλά είναι πάντα ωφέλιμο για την εξέλιξή μας. 

Η πεταλούδα είναι ένα σύμβολο που μας υπενθυμίζει το δίδαγμα των αλλαγών και την ανταμοιβή της σκληρής εργασίας που απαιτείται για την αφομοίωση του διδάγματος. Είναι μια πανέμορφη ύπαρξη συνδεδεμένη με την ελευθερία και την ευτυχία, που όμως για να φτάσει να είναι τόσο όμορφο και ελεύθερο, ξεκίνησε από μια ασχημούλα αχόρταγη κάμπια και εργάστηκε σκληρά για να φτάσει να γίνει η θαυμαστή πεταλούδα. Η αλλαγή της από κάμπια σε χρυσαλίδα και τελικά σε πεταλούδα, είναι η μεγαλύτερη και εντυπωσιακότερη μεταμόρφωση που παρατηρείται στο ζωικό βασίλειο. Όσο εντυπωσιακή και μοναδική μπορεί να είναι η εσωτερική μας μεταμόρφωση.

Η Πεταλούδα στην αρχαία Ελλάδα 

Στην αρχαία Ελλάδα, η πεταλούδα σχετίζονταν με τον Θεό Ερμή ως Ψυχοπομπό. Ο Τρίπτυχος (Τρισμέγιστος) Θεός Ερμής εμφανίζεται με τρεις ιδιότητες/επίπεδα, που μπορούν να σχετιστούν με τα τρία στάδια της ύπαρξης της πεταλούδας: 

α) Είναι ο Προστάτης των εμπόρων, των ταξιδευτών και των κλεφτών. Αυτή είναι η πλέον υλιστική και ‘ρηχή’ πτυχή του Ερμή. Ομοίως, το πρώτο στάδιο της πεταλούδας είναι η αχόρταγη κάμπια, που το μόνο που κάνει είναι να τρώει διαρκώς. 

β) Είναι ο Αγγελιοφόρος των Θεών. Αυτή είναι η ανώτερη πτυχή του Ερμή. Στην πραγματικότητα σ’αυτό του το επίπεδο δεν κάνει τίποτε άλλο πέραν του να μεταφέρει μηνύματα από τους Θεούς στους ανθρώπους και από τους ανθρώπους στους Θεούς. Σ’αυτό του το επίπεδο δεν μπορεί να σχετιστεί απόλυτα ούτε με τα επίγεια θέματα ούτε με τα ουράνια. Είναι μονάχα ο μεσάζοντας. Ομοίως, το δεύτερο στάδιο της πεταλούδας είναι η χρυσαλίδα, η οποία δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να… περιμένει. Κλεισμένη στο κουκούλι της, επεξεργάζεται τα όσα αφομοίωσε ως κάμπια και αναμένει την μεταμόρφωσή της σε πεταλούδα. 

γ) Είναι ο Ψυχοπομπός και (για τους Μυστικιστές) ο Δάσκαλος. Αυτό είναι το ανώτατο επίπεδο του Ερμή. Είναι ο οδηγός των ψυχών και δάσκαλος όσων επιθυμούν να μάθουν τα μυστικά των Θεών και του σύμπαντος. Με τον Ερμή στο πλευρό του, ο άνθρωπος μπορεί να μεταμορφωθεί από αδαής μαθητευόμενος σε σοφός μύστης. Ομοίως, στο τελευταίο στάδιό της, η χρυσαλίδα σπάει το κουκούλι της και εμφανίζεται ως πανέμορφη πεταλούδα. Η μεταμόρφωσή της, από ασήμαντη κάμπια σε ύπαρξη ομορφιάς κι ελευθερίας, ολοκληρώθηκε.

Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να τοποθετούσαν χρυσαφιές πεταλούδες στους τάφους, συμβολίζοντας τον Ερμή ως Ψυχοπομπό, που θα οδηγήσει την ψυχή του νεκρού στην άλλη ζωή. 

Πέραν όμως της σχέσης του Θεού Ερμή, η πεταλούδα κάνει συχνά την εμφάνισή της στην αρχαία Ελλάδα και στην ελληνική θρησκεία. Πασίγνωστος είναι ο μύθος του Έρωτα και της Ψυχής, η οποία απεικονίζονταν με φτερά πεταλούδας, μιας και η πεταλούδα συμβολίζει την ψυχή. Απεικονίσεις σε αγγεία δείχνουν ένα παιδί (συνήθως) ή νεαρή κοπέλα με φτερά πεταλούδας να βγαίνει από το στόμα του νεκρού. Αυτή, είναι η ψυχή που ελευθερώνεται με την τελευταία πνοή θανάτου της ύλης. 

Άλλωστε, η αρχαία ελληνική ονομασία της πεταλούδας είναι «ψυχή». Η λέξη ‘ψυχή’ προέρχεται από το ρήμα ‘ψύχω’, δηλαδή ‘αναπνέω’. Επομένως, ‘ψυχή’ σημαίνει ‘πνοή’, και συνεπώς ‘ζωή’, αφού δεν μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς πνοή. 

Της χρυσαλίδας η αρχαία ελληνική ονομασία είναι «νεκύδαλλο», δηλαδή «περίβλημα νεκρού»... μέσα από το οποίο βγαίνει η πεταλούδα/ψυχή. Σύμφωνα πάλι με την ελληνική θρησκεία, ο Ύπνος και ο Θάνατος είναι αδέλφια. Επομένως, δεν είναι παράδοξο που οι αρχαίοι Έλληνες ισχυρίζονταν ότι όταν κοιμόμαστε είναι σα να είμαστε χρυσαλίδες –φαινομενικά νεκροί, αλλά η πεταλούδα/ψυχή μας είναι ελεύθερη και ενεργητικότατη κατά την διάρκεια του ύπνου μας. 

Η Πεταλούδα στον υπόλοιπο κόσμο 

«Το γνωρίζεις ότι είναι η πεταλούδα που μας φέρνει τα όνειρά μας, που μας φέρνει τα νέα όταν κοιμόμαστε» - Μαυροπόδαρος Ινδιάνος 

Η ομορφιά της πεταλούδας και η ιδιαιτερότητα της εξέλιξής της μέσα από τρία στάδια μεταμόρφωσης, δεν άφησε αδιάφορο κανένα λαό του κόσμου, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Εντυπωσιακό επίσης είναι το γεγονός πως όλοι οι λαοί την συνέδεσαν πρώτ’απ’όλα με την ψυχή, από τους πιο κοντινούς λαούς έως τους πλέον απομακρυσμένους και απομονωμένους από τον υπόλοιπο κόσμο. Το γεγονός αυτό, χαρίζει στην πεταλούδα τον τίτλο του ‘αρχέτυπου συμβόλου’, δηλαδή του συμβόλου εκείνου που ο άνθρωπος αυθόρμητα (και συνήθως υποσυνείδητα) συνδέει με μια συγκεκριμένη έννοια, ασχέτως το από πού κατάγεται ή πότε έζησε. 

Πέραν όμως της αυθόρμητης παγκόσμιας σύνδεσης της πεταλούδας με την ψυχή, ποικιλία εννοιών έχουν επίσης συνδεθεί μαζί της. 

Οι αρχαίοι πολιτισμοί των Αζτέκων και των Μάγια, συμβόλιζαν τον Θεό της κοσμικής φωτιάς με μια πεταλούδα. Πεταλούδες βλέπουμε και στον εξωτερικό δακτύλιο του ημερολογίου των Αζτέκων, ως σύμβολα του πυρός. 

Για τους Ινδιάνους του Μεξικού και της Βόρειας Αμερικής, ο Δημιουργός του Κόσμου πήρε μορφή πεταλούδας και πέταξε γύρω από τον κόσμο, με σκοπό να βρει την κατάλληλη τοποθεσία για το ανθρώπινο γένος. Είναι λοιπόν σύμβολο της Δημιουργίας η πεταλούδα, αλλά και της Γνώσης. 

Στην Κίνα συμβολίζει την γαλήνη και την ευτυχία. Ομοίως και στην Ιαπωνία, αλλά και την λεπτεπίλεπτη φύση της γυναίκας. 

Σήμερα, η πεταλούδα έχει παραμείνει επίσης ως σύμβολο ελευθερίας, αλλαγής, αγάπης, χαράς, ευημερίας, αγνότητας, μεταμόρφωσης και φυσικότητας. Επιπλέον, επειδή είναι ιδιαίτερα ενεργητικό πλάσμα και δύσκολο να το πιάσει κανείς, έχουν σχετιστεί και με τους δύσκολους στόχους. 

Η Πεταλούδα στον Χριστιανισμό 

«Δέστε, ένα μυστήριο λέω προς εσάς• όλοι μεν δεν θα κοιμηθούμε, όλοι όμως θα μεταμορφωθούμε» (Προς Κορινθίους 15:51) 

Ο αρχαίος ελληνικός μύθος του Έρωτα και της Ψυχής, δεν άφησε αδιάφορους τους πρώτους Χριστιανούς, που συνέδεσαν τον Έρωτα με τον Χριστό και την Εκκλησία (πιστούς) με την Ψυχή. Η ερμηνεία που δόθηκε ήταν ότι ο Έρωτας/Χριστός πετά μακριά όταν η Ψυχή/πιστός δείχνει απιστία, αλλά επιστρέφει όταν τον αναζητήσει ειλικρινά. 

Κατ’επέκταση, και το σύμβολο της πεταλούδας πέρασε μέσα στη νέα θρησκεία, με την ίδια σπουδαιότητα και σεβασμό που είχε ήδη αποκτήσει από τις παλαιότερες θρησκείες. Παρέμεινε σύμβολο της ψυχής και η χρυσαλίδα σύμβολο θανάτου του υλικού σώματος. Γρήγορα έγινε σύμβολο της ελπίδας κάθε Χριστιανού για ανάσταση νεκρών και, όπως οι πρόγονοί τους, οι πρώιμοι Χριστιανοί χάρασσαν πεταλούδες στους τάφους. 

Καθώς η νέα θρησκεία μεγάλωνε, η πεταλούδα κέρδιζε συνεχώς στην εκτίμηση και έφτασε τελικά να συμβολίσει τον ίδιο τον Χριστό. Τα τρία στάδια της μεταμόρφωσης της πεταλούδας σχετίστηκε με την πνευματική μεταμόρφωση που μπορεί να προκύψει από την ζωή σε αρμονία με τις Χριστιανικές διδαχές και ο κενός τάφος του Χριστού μετά την ανάστασή του συμβολίστηκε με το κενό κουκούλι που παραμένει μετά την ανάδειξη της πεταλούδας. 

Υπόνοιες του συμβολισμού του Χριστού με την πεταλούδα εντοπίστηκαν και μέσα στην Βίβλο: «για τον Υιό τού ανθρώπου είναι γραμμένο, ότι πρέπει να πάθει πολλά, και να εξουθενωθεί» (Μαρκ. 9:12) όπως δηλαδή και η πεταλούδα πέρασε πολλά, ξεκινώντας από ταπεινή κάμπια «εγώ, όμως, [είμαι] σκουλήκι και όχι άνθρωπος• όνειδος ανθρώπων και εξουθένημα του λαού» (Ψαλμοί 22:6) 

Αργότερα, η πεταλούδα πέρασε και μέσα στην Χριστιανική τέχνη του Μεσαίωνα, όπως σε πίνακες της Παναγίας με το Βρέφος, που η παρουσία της συμβολίζει την συμπόνια για τις ανθρώπινες ψυχές, και αλλού οι άγγελοι συχνά παρουσιάζονται με φτερά πεταλούδας σε πίνακες. 

Πεταλούδα και Προλήψεις απ’ όλο τον κόσμο 

Τα δυνατά σύμβολα πάντα συνοδεύονται από δυνατές ελπίδες, αλλά και φόβους. Η ελπίδα και ο φόβος γεννά προλήψεις. Έτσι και για τη πεταλούδα δεν είναι λίγες οι προλήψεις που τυλίχθηκαν γύρω από την εμφάνισή της.

Οι Αζτέκοι πίστευαν ότι οι μακάριοι νεκροί μπορούσαν να επισκεφτούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, με μορφή πεταλούδας, για να τους βεβαιώσουν ότι είναι καλά. Το μήνυμα έρχονταν όταν μια πεταλούδα πετούσε χαρμόσυνα γύρω από τις ανθοδέσμες του σπιτιού, που είχε πρόσφατα χάσει κάποιο αγαπημένο πρόσωπο. Γι’αυτό, ήταν ασέβεια να μυρίζουν τα λουλούδια από πάνω, διότι η κορυφή τους ήταν αφιερωμένη στις ψυχές.

Ομοίως, οι Μάγια πιστεύανε ότι οι πεταλούδες ήταν οι ψυχές των νεκρών πολεμιστών. 

Η ίδια πεποίθηση, ότι οι πεταλούδες είναι ψυχές των νεκρών, επιβίωσε πολλούς αιώνες, φτάνοντας μέχρι την Ευρώπη και την Ασία, όπου έχουμε σχετικές αναφορές στις παραδόσεις σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών λαών. 

Οι Ινδιάνοι πίστευαν ότι οι πεταλούδες ήταν οδηγοί στην ευτυχία. Μέχρι σήμερα είναι γνωστός ο τελετουργικός ‘χορός της πεταλούδας’ με τον οποίο επικαλούνται τις πεταλούδες να τους ευλογήσουν με καλοτυχία και ευημερία.

Το σχηματικό σύμβολο της πεταλούδας στην παράδοση των Ινδιάνων είναι ο σταυρός. Όντας η πεταλούδα για τους Ινδιάνους και σύμβολο του ύπνου, οι γυναίκες συνήθιζαν να κεντούν τον σταυρό σε δέρμα ελαφιού το οποίο κατόπιν φοράγανε στα μαλλιά του μωρού τους, για να του φέρουν καλό και ασφαλή ύπνο. 

Στη Σερβία πίστευαν ότι η πεταλούδα είναι η ψυχή μάγισσας που κοιμάται. Λέγονταν ότι εάν έβρισκαν το σώμα της μάγισσας που κοιμάται και την γυρίσουν μπρούμυτα, τότε η πεταλούδα-ψυχή της δεν θα μπορέσει να επιστρέψει στο σώμα κι έτσι θα πεθάνει. 

Στην Σκοτία πίστευαν ότι μεγάλο κακό θα σε βρει εάν σκοτώσεις πεταλούδα. Στην Αγγλία το κακό θα είναι ακόμα μεγαλύτερο εάν σκοτώσεις την πρώτη πεταλούδα της εποχής. 

Σε άλλες περιοχές αναφέρεται ότι εάν φυλακίσεις πεταλούδα, η τιμωρία σου θα είναι ο θάνατος και αλλού πίστευαν ότι εάν τραβήξεις τα φτερά μιας πεταλούδας θα σε βρει μεγάλη κακοτυχία. 

~ Ο Οιωνός της Πεταλούδας

Αν δεις πεταλούδα χτυπημένη η παγιδευμένη, είναι οιωνός ότι θα πρέπει να σταματήσεις να εμποδίζεις το σχέδιο του σύμπαντος και ν’αφήσεις τα γεγονότα να εξελιχθούν ήρεμα και φυσικά. 

Στην Βρετανία πίστευαν ότι το να δεις τρεις πεταλούδες να πετούν σαν ομάδα είναι κακός οιωνός, και αλλού ότι εάν μια πεταλούδα καθίσει πάνω σου δεν είναι καλό σημάδι.

Στην Κίνα όμως, αν ζευγάρι πεταλούδες μπαίνουν μέσα στο σπίτι, έρχεται γάμος, διότι οι δύο πεταλούδες που πετούν μαζί, είναι σύμβολο αγάπης. Επίσης, εάν μια πεταλούδα μπει στον ξενώνα του σπιτιού και σταθεί πίσω από το παραπέτασμα των μπαμπού, κάποιος φίλος θα κάνει επίσκεψη. 

Οι Κέλτες πιστεύανε ότι εάν δεις πεταλούδα (όχι νυχτοπεταλούδα) να πετά τη νύχτα, έρχεται θάνατος. 

Από τα αρχαία χρόνια μέχρι και τις σύγχρονες μέρες, πιστεύεται ότι οι σφραγίδες με πεταλούδες κατέχουν μαγική δύναμη και μπορούν να προφυλάξουν από τα κακόβουλα πνεύματα.

~ Οι λευκές Πεταλούδες 

Οι Ινδιάνοι συνέδεαν την λευκή πεταλούδα με τις βροχές. Πίστευαν ότι εάν η πρώτη πεταλούδα του καλοκαιριού είναι λευκή, τότε έρχονται πολλές βροχές. Για τις υπόλοιπες εποχές, εάν δουν λευκή πεταλούδα να πετά από τα νοτιοδυτικά, έρχεται βροχή. 

Οι λαοί των Ουραλίων όρων θεωρούσαν τις λευκές πεταλούδες πνεύματα τις γονιμότητας και τις επικαλούνταν όταν υπήρχε ανάγκη για τα σπαρτά.

Στην Μεσαιωνική Ιρλανδία πιστεύανε ότι οι λευκές πεταλούδες είναι ψυχές μικρών παιδιών και απαγορεύονταν να τις πειράξεις. Το ίδιο πίστευαν και στην Ινδία.

Στην Λουιζιάνα πιστεύουν ότι όταν μια λευκή πεταλούδα πετά γύρω σου, είναι πολύ καλός οιωνός, αλλά αντίθετα, σε άλλες περιοχές το να μπει στο σπίτι και πετά γύρω-γύρω από κάποιον μια λευκή πεταλούδα, είναι οιωνός θανάτου. Αλλού, εάν η πρώτη πεταλούδα της εποχής είναι λευκή, σημαίνει θάνατο και στις Σλάβικες χώρες σημαίνει αρρώστια. 

Στην Κολομβία πιστεύουν ότι εάν κάποια μεγάλη λευκή πεταλούδα βρεθεί στο σπίτι, δεν πρέπει κανείς να την κακομεταχειριστεί ή να τη διώξει γιατί είναι η ψυχή ενός προγόνου που έρχεται να ευλογήσει την κατοικία. Την ίδια παράδοση συναντάμε και στην Ιαπωνία. 

~ Οι κίτρινες, οι κόκκινες και οι ποικιλόχρωμες Πεταλούδες 

Στην Ινδιάνικη παράδοση αναφέρεται ότι εάν η πρώτη πεταλούδα της εποχής είναι κίτρινη, έρχεται καλοκαιρία και ηλιοφάνεια. Στην Γερμανία όμως, εάν η πρώτη πεταλούδα της εποχής είναι κίτρινη, είναι οιωνός γέννας. 

Στις Σλάβικες χώρες πιστεύανε ότι εάν η πρώτη πεταλούδα της εποχής είναι κόκκινη, είναι οιωνός καλής υγείας και στην Βρετανία πιστεύανε ότι εάν η πρώτη πεταλούδα της εποχής είναι ποικιλόχρωμη, έρχεται γάμος. Αντίθετα, στην Ιαπωνία η ποικιλόχρωμη πεταλούδα πιστεύεται ότι προειδοποιεί για θάνατο στην οικογένεια. 

~ Οι σκουρόχρωμες και οι μαύρες Πεταλούδες, και οι Νυχτοπεταλούδες 

Στο Μεξικό πιστεύουν ότι κάποιος στην οικογένεια θα πεθάνει όταν σταματήσει μαύρη πεταλούδα στην πόρτα του σπιτιού. 

Στην Βουλγαρία, η σκουρόχρωμη σημαίνει ασθένεια και στην Ινδιάνικη παράδοση έρχονται καταιγίδες εάν η πρώτη πεταλούδα της εποχής είναι σκουρόχρωμη. 

Στην Βολιβία η νυχτοπεταλούδα θεωρείται οιωνός θανάτου και σε περιοχές της Ευρώπης πιστεύεται ότι εάν μια νυχτοπεταλούδα καθίσει στο κεφαλάκι νεογέννητου, το παιδί σύντομα θα πεθάνει. 

~*~*~ 

Ας θυμόμαστε ότι η πεταλούδα ξεκινά από αχόρταγη κάμπια, όπως κι εμείς μπορούμε να ξεκινήσουμε ‘ρουφώντας αχόρταγα’ γνώση. Όταν χορτάσουμε, θα νιώσουμε την ανάγκη να χρησιμοποιήσουμε κάπως αυτά που μάθαμε. Σ’αυτή τη διαδικασία θα ‘φτιάξουμε κουκούλι’ και θα ‘γίνουμε χρυσαλίδες’, καθώς θα επεξεργαζόμαστε τα όσα μάθαμε. Αλλάζουμε. Μπορεί να μην το καταλαβαίνουμε, αλλά θα συμβαίνει μια αλλαγή. 

Όταν η αλλαγή ολοκληρωθεί, θ’αρχίσουμε να νιώθουμε λες και ‘δεν μας χωράει ο τόπος’ και, όπως η πεταλούδα βγαίνει από το κουκούλι της παλεύοντας, έτσι κι εμείς θα παλέψουμε για να βγούμε από την παλιά μας μορφή που θα μας στενεύει. 

Όταν τελικά βγούμε, θα χρειαστούμε λίγο χρόνο για να συνηθίσουμε την αλλαγή. Όλα θα μας φαίνονται διαφορετικά και θα είμαστε κι εμείς διαφορετικοί, όπως η πεταλούδα είναι τελείως διαφορετική από την κάμπια που ήταν στην αρχή. Θα χρειαστούμε λίγο χρόνο για να ‘ξετυλίξουμε τα φτερά μας’ και να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. 

Τελικά όμως θα νιώσουμε δυνατοί και ασφαλείς, και ανοίγοντας τα φτερά μας θα δούμε τον κόσμο διαφορετικά, πιο καθαρά και πιο συνειδητοποιημένα.

(Επηρεασμένο από το άρθρο ‘Butterfly Effect: The Symbol of the Butterfly’, της Linda-Ann Stewart Ct.H., Ct.H.A) 

Πηγές: 

Butterfly Effect: The Symbol of the Butterfly, By Linda-Ann Stewart Ct.H., Ct.H.A 

Lepidopteral Symbol, by R. Gagliardi

The Butterfly and Moth as Symbols in Western Art, by Ronald A. Gagliardi 

The Butterfly - A Symbol of New Life, by Rev. Dr. Loretta Kuse, Medford , WI 

Butterfly, by Ina Woolcott 

Resurrection Into A New Life, by Suzetta Tucker

Spiritual Symbols: Butterfly and Dragonfly, by Reverend Harold Boulette

www.archive.gr

Νέα Ακρόπολη 

Λεξικό Συμβόλων, Τζ. Κούπερ, εκδόσεις Πύρινος Κόσμος 

Έρως και Ψυχή: Αποκωδικοποιώντας τον αρχαίο μύθο, Ιουλία Πιτσούλη, Εκδόσεις Έσοπτρον 

www.khandro.net/animal_butterfly.htm 

www.religionfacts.com/christianity/symbols/butterfly.htm 

www.magicoflife.org/symbol.html 

www.chiangmai-chiangrai.com/gingara_folk_tale.html 

www.dream-interpretation.org.uk 

www.tarotteachings.com 

blog.spiritsun.net/2008/07/25/spiritual-symbols-butterfly-and-dragonfly.aspx 

www.whats-your-sign.com 

www.squidoo.com